21 oktober 2019. Gefascineerd en met bewondering bekeek Koos Biesmeijer, ecoloog en wetenschappelijk directeur van Naturalis Biodiversity Center, hoe fruittelers hun bijennestkasten openden om de cocons van metselbijen te oogsten. Plaats van handeling is de jaarlijkse bijeenkomst over wilde bijen, georganiseerd door de Themagroep solitaire bijen en bestuiving van het Blauwe Bessenplatform.
“Vele studies tonen aan dat een mix van bestuivers – [red: honingbijen, solitaire bijen, hommels en zweefvliegen]- , de opbrengst en kwaliteit van de oogst verbetert”, vertelt Koos Biesmeijer. De kennis om het wilde bijen naar de zin te maken, neemt door ervaringen vanuit de praktijk voortdurend toe. Zo zien veel telers de bijennestkasten die aan de randen van de fruitaanplant staan, de hoogste bezettingsgraad hebben. Daar is een logische verklaring voor vanuit de wetenschap. Metselbijen leven vier tot zes weken en hebben voedsel nodig om hun eitjes te leggen. Dat vinden ze tijdelijk in de bloesem, maar in de hagen, een stukje bos of ‘struweel’ vinden ze langer en meer gevarieerd voedsel.
De aanwezige telers zijn al actief met deze maatregelen bezig. Op deze bijeenkomst wisselen ze ervaringen uit, en stellen ze hun vragen aan bekende wetenschappers zoals Koos Biesmeijer en Arjen de Groot, projectleider van Kennisimpuls Bestuivers (Universiteit Wageningen).
Koos Biesmeijer (Naturalis): “Voor bijen is overleven in de natuur heel moeilijk, maar jullie zorgen er voor dat het voedsel al voor ze klaar staat en dat hun bedje gespreid is door ze precies rondom de bloei uit te laten komen. Goed voor de bijen en voor onszelf!”
Voor de bijennestkasten kun telers kiezen uit vaste systemen, en kasten die je kunt openen om de cocons te oogsten en later uit te zetten in de boomgaard. Bamboe is een geliefd materiaal. De fruittelers oogsten en bewaren de cocons van de wilde bijen bij een temperatuur vlak onder de 3 °C. Zodra het voorjaar is en de fruitgewassen in bloei staan zetten ze deze bijen uit. Dat is nog een hele kunst. De aanwezigen lachen hartelijk om anekdotes over koelkasten of kelders vol zoemende bijen, omdat de cocons al waren uitgekomen voordat ze in de boomgaard konden worden geplaatst.
De fruittelers openen gezamenlijk hun bijennestkasten en halen de cocons er met een guts voorzichtig uit. De meest interessante vondsten worden even apart gelegd voor Pieter van Breugel – solitaire-bijenexpert. Nadat alles is verzameld, vertelt van Breugel dat het gaat om onder meer cocons van bijzondere wespen ‘spinnendoders’. Maar ook zaten er cocons tussen van een behangersbijensoort. Deze bij knaagt stukjes blad af, rolt ze op in het bijengangetje om er vervolgens eitjes in te leggen. “Je wordt echt gegrepen door wat je aantreft in je eigen kast”, zegt een deelnemende teler. “Het stimuleert mij ook om er volgend jaar mee door te gaan!”
Bron: Nederlandse Fruittelers Organisatie
Foto’s ( Janneke van de Velde, NFO):
De tuinbladsnijder (behangersbijensoort) knaagt stukjes blad af, en bekleedt daarmee haar nestgang om er vervolgens stuifmeel met daarop eitjes in te leggen. Wordt bekeken door onderzoekers en fruittelers.
